مقایسه شیوه های قیمت گذاری رمزی، حداکثر ظرفیت و تعیین آزادانه در بخش گاز طبیعی مطالعه موردی ایران

قیمت گذاری کالاها و خدمات تولیدی توسط دولت از مهمترین مباحث اقتصادی است چون هر نوع تغییر قیمت از یک طرف بر رفاه مصرف کنندگان تاثیر می گذارد و از طرف دیگر کمیت و کیفیت تولید کالاها و خدمات را متاثر می سازد. از آنجائیکه 90 درصد انرژی کشور ایران توسط سه شرکت ملی نفت، گاز و برق ایران تامین می گردد، می توان اظهار داشت که این بنگاهها شرط اول بازار رقابتی که تعداد بیشمار تولید کنندگان می باشد را ندارند. از طرف دیگر هیچ یک از این شرکت ها مانند بنگاههای انحصاری بدنبال حداکثر کردن سود نیستند، در نتیجه می توان اظهار داشت که این شرکتها بعنوان یک بنگاه عمومی در اقتصاد عمل می کنند. شرکت ملی گاز ایران بدلیل خصوصیت ویژه بعنوان یک بنگاه عمومی است که شرایط انحصار طبیعی نیز در مورد آنها صدق می کند، و برای قیمت گذاری محصول آن از تئوری بنگاه عمومی استفاده می نماییم. یکی از روشهایی که در مورد قیمت گذاری کالای عمومی و بطور کلی در مورد قیمت گذاری کالاهایی که بنگاههای عمومی به تولید انها می پردازند مطرح است قیمت گذاری رمزی یا قیمت گذاری تحت محدودیت درآمدی است. با این فرض که مفهوم قیمت گذاری صحیح برای بدست آوردن کارایی اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجائیکه بنگاههای عمومی نیازی به کسب سود ندارند، می توان هدف سومی در نظر گرفت که همراه با در نظر گرفتن قیدی برای هدف سوم آنهم محدودیت درآمدی است که منجر به قیمت گذاری بهینه دوم می شود. این رساله در صدد محاسبه ی قیمت های بهینه گاز طبیعی برای بخش های مختلف اقتصاد شامل بخشهای خانگی( اوج و غیر اوج)، تجاری عمومی و صنعتی از طریق روش قیمت گذاری رمزی محاسبه شده و اثرات رفاهی ناشی از حرکت به سمت این قیمت ها برآورد می شود. همچنین به بررسی شیوه قیمت گذاری حداکثر ظرفیت و نحوه انجام قیمت گذاری گاز طبیعی در دوره اوج در ایران می پردازیم. از طرفی دیگر به برسسی قیمت گذاری حل در ایران می پردازیم. بدین منظور ابتدا به برآورد توابع تقاضا در بخش های مختلف می پردازیم و کشش های قیمتی تقاضا را در این بخشها محاسبه می نماییم. با توجه به اینکه قیمت گذاری رمزی براساس شرط بازده صعودی نسبت به مقیاس می باشد، و یکی از فروض آن انحصار طبیعی می باشد، پس از برآورد تابع تولید گاز طبیعی، مسئله وجود بازدهی نسبت به مقیاس در این صنعت بررسی خواهد شد. پس از تعیین تابع تولیدف هزینه نهایی صنعت بدست آمده و در نهایت با حل دستگاه معادلات رمزی از طریق بسته نرم افزاری matlab قیمت های بهینه برای هر بخش در سال 1388 محاسبه خواهد شد و اثرات رفاهی ناشی از حرکت به سمت این قیمت ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.